Vieiros

Outro apuntamento; hai pouco que El País presentou unha edición para Galicia, na que os venres adica un espazo moi interesante en torno á nosa cultura contemporánea. Ben. A lingua utilizada polos columnistas é a propia. Lóxico. Pero se abrimos as páxinas do mesmo xornal un domingo, por exemplo, onde os temas tratados son de diversa índole, eses mesmos autores que para a información cultural usan o galego, utilizan o español para esoutros asuntos. ¿Que significa isto? ¿Seica contribúe á normalización lingüística, pola que tanto se leva loitado? ¿Axuda isto a construír un país con identidade propia? ¿Ou é que senten medo a erguer a voz ante os que manexan os medios? Que alguén me conteste, por favor.

Téñome preguntado moitas veces, a raíz deste tema, a clase de país que somos. ¿Unha nación sen forza, na que os intelectuais e artistas desertan do idioma, de xeito voluntario ou obrigado,  para se adecuar a intereses alleos? ¿Seguimos a ser aínda unha cultura acomplexada?

Xa sei que manter a coherencia nos tempos que vivimos resulta complicado, e todos, sen excepción, caemos en contradicións nalgún momento das nosas vidas, pero esta coido que debería evitarse. ¿Como? Pois se cadra unindo forzas. Nós, os lectores, protestando,  e eles, os nosos intelectuais, normalizándose.

Cando, como docente, traballo coa prensa, ao alumnado non lle cadra que autores da literatura galega, lidos, estudados e admirados nas aulas, utilicen o español nos seus artigos. Cando me preguntan o porqué deste curioso bilingüismo, eu non sei que contestarlles, ou mellor dito, si sei, pero non me atrevo. A miña resposta redúcese a   levantar os ombreiros a modo de interrogante, baixar a cabeza e sentir vergonza. Síntoo. Pero é así. 

A última sorpresa que recibín neste sentido foi o domingo quince de abril, cando ao chegar á páxina corenta e dúas de El País (edición Galicia), leo un artigo de  Suso de Toro sobre o idioma galego, moi sensato e atinado no diagnóstico da súa situación social, mais todo o que dicía entraba en contradición coa lingua na que escribía. Alí falábase de verdades moi coñecidas polos que vivimos neste país e nos doe o que lle pasa; así, o autor fala de que “el fracaso del gallego es el fracaso del país de los gallegos”, cita o “autoodio” e alude a “unos pocos ricos incultos e ideológicamente colonizados que ignoran la historia de su país y desprecian su propio origen”. ¿Pero como se pode dicir todo isto en castelán para os lectores galegos? Eu xa non entendo nada. Só sei que sinto mágoa, dor e rabia, e por iso esta carta. Ás veces, como di unha amiga, parecemos un país esquizofrénico. E penso que leva razón.